Xây dựng 4 quận nội đô lịch sử: Giải pháp từ quy hoạch và quản lý đô thị thông minh

Kinhtedothi - Tính đột phá, nét mới về phát triển 4 quận nội đô lịch sử trong Quy hoạch Thủ đô lần này là tăng được tính hấp dẫn thông qua các giải pháp quy hoạch và quản lý đô thị thông minh có sự tham gia của cộng đồng.

Sáng 9/8, Viện nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội phối hợp với UBND 4 quận: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng tổ chức hội thảo về các định hướng lớn Quy hoạch Thủ đô, thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050, chuyên đề liên quan đến phương án phát triển 4 quận nhằm tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô Hà Nội.

Gỡ điểm nghẽn để phát triển 

Trình bày phương án phát triển 4 quận, đại diện Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (đơn vị tư vấn lập Quy hoạch Thủ đô) khẳng định, 4 quận nội thành đảm nhiệm vai trò trung tâm hành chính, chính trị, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ, kinh tế của TP Hà Nội và là trái tim của Thủ đô.

Tuy nhiên, khu vực này đang gặp những điểm nghẽn trong phát triển. Di sản bị đe dọa, nguy cơ biến mất hoặc lãng quên do thiếu cơ chế bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Sự gia tăng phương tiện cá nhân và ùn tắc giao thông làm ô nhiễm môi trường. Đặc biết, tiếp tục chất tải các toà nhà quy mô lớn, các hoạt động kinh tế gây hiệu ứng nhà kính. Sử dụng đất chưa phù hợp với thực tiễn phát triển.

Chưa có giải pháp quy hoạch thông minh để khai thác tiềm năng của sông Hồng. Hệ thống sông hồ, công viên phấn tán, và thiếu, làm giảm chất lượng sống.

Kiến tạo không gian sống chất lượng cao

Trong phát triển đô thị, đơn vị tư vấn đánh giá, đây là khu vực đã có sự phát triển ổn định nên yêu cầu tìm ra cái mới, khát vọng phát triển toàn diện khu vực là thách thức rất lớn.

Theo định hướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội (phê duyệt năm 2011), khu vực 4 quận lõi nội đô sẽ là bảo tồn di sản Thăng Long và giá trị truyền thống của người Hà Nội; giảm dân số từ 1 triệu xuống còn 0,8 triệu dân; hạn chế phát triển không gian các toà nhà cao tầng, giảm chất tải, bảo vệ di sản, môi trường và dành quỹ đất cho không gian công cộng; di dời một phần các cơ sở đào tạo, y tế, sản xuất ra ngoài nội đô.

Tính đột phá, nét mới về phát triển 4 quận nội đô lịch sử trong Quy hoạch Thủ đô lần này là tăng được tính hấp dẫn thông qua các giải pháp quy hoạch và quản lý đô thị thông minh có sự tham gia của cộng đồng trong các lĩnh vực cụ thể: giao thông thông minh, sử dụng đất thông minh; Quản lý môi trường, ao hồ thông minh, trật tự an toàn phòng chống cháy nổ, trật tự xã hội; Khai thác di sản thông minh….

Kết nối di sản với cuộc sống đương đại để giới trẻ, nghệ sĩ tham gia các hoạt động đổi mới sáng tạo; cải tạo cảnh quan tuyến phố, tái thiết lõi ô phố, phát triển không gian nghệ thuật công đồng… thúc đẩy kinh tế di sản, kinh tế đêm, kinh tế vỉa hè, công nghiệp văn hoá.

Trong chỉnh trang đô thị sẽ áp dụng mô hình đô thị 15 phút nâng cao chất lượng sống của người dân. Trong mỗi khu dân cư có đủ các tiện ích hạ tầng xã hội hiện đại, dịch vụ đô thị, ga tàu điện… Nhằm kiến tạo nên nhiều không gian sống chất lượng cao, không gian sống hạnh phúc trong 4 quận nội đô lịch sử.

Phương án phát triển giao thông sẽ tập trung phát triển giao thông công cộng, điều phối giao thông thông minh, bãi đô xe thông minh, kiểm soát thu thuế tự động các phương tiện giao thông cơ giới trong nội đô…

Nhiều đề xuất phát phát triển

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long chia sẻ hiệu quả từ việc chuyển hướng phát triển kinh tế từ thương mại - dịch vụ và tiểu thủ công nghiệp sang thương mại - du lịch và dịch vụ và việc dành nguồn lực thực hiện giải phóng mặt bằng, tu bổ di tích, chỉnh trang các tuyến phố trên địa bàn, không gian công cộng, thay đổi bộ mặt đô thị.

Lãnh đạo quận Hoàn Kiếm cho hay, thời gian tới, quận sẽ tiếp tục tập trung cho lĩnh vực bảo tồn giá trị di sản đô thị; sắp xếp lại chức năng sử dụng đất, đặc biệt là những khu vực ưu tiên phát triển thương mại dịch vụ. Sự tham gia của người dân, của cộng đồng cho mục tiêu phát triển của quận thời gian qua đã tạo những đóng góp không nhỏ. Chính người dân đã chủ động chuyển đổi các mô hình kinh doanh đem lại hiệu quả cao hơn.

Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm kiến nghị các đơn vị tư vấn, lập quy hoạch đánh giá sự tương tác, hỗ trợ về hạ tầng kỹ thuật giữa các quận. Với định hướng phát triển trục sông Hồng, cần khôi phục giao thông đường thuỷ, coi đây là động lực phát triển cho các điểm dừng chân, điểm kết nối giao thông giữa các khu vực trên địa bàn thành phố.  

Nêu đặc thù, tính chất của đô thị trên địa bàn có nhiều khác biệt, đặt biệt là các phố cũ có sức phát triển thương mại địch vụ du lịch dẫn đầu quận, Chủ tịch UBND quận Ba Đình Tạ Nam Chiến cho biết với khu vực 13 làng trại, quận mong muốn được định hướng quy hoạch nhằm giữ lại dấu ấn, cấu trúc làng xóm vùng đồng bằng Bắc Bộ với 52 di tích văn hoá lịch sử và định hướng phát triển truyền thống, du lịch tâm linh, lễ hội…

Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng Nguyễn Quang Trung cho hay, về phát triển kinh tế, quận đang chuyển dịch sang hướng dịch vụ, thương mại, đặc biệt chú trọng lĩnh vực tài chính ngân hàng, giáo dục, y tế. Do đó, quận đề nghị đơn vị tư vấn có định hướng quy hoạch phát triển mạnh về dịch vụ giáo dục, y tế… Bên cạnh đó, trên địa bàn có một số di tích, hệ thống công viên, vườn hoa tạo điều kiện thuận lợi phát triển du lịch, dịch vụ nên mong muốn qua tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô sẽ được  định hướng không gian phát triển kinh tế liên quan đến các không gian này.

Chủ tịch UBND quận Đống Đa Lê Tuấn Định chia sẻ, vấn đề khó khăn của quận hiện nay là xây dựng các bãi đỗ mới đạt 10% theo quy hoạch. Do đó, quận đề xuất đơn vị tư vấn có phương án nghiên cứu khai thác không gian vỉa hè tại toàn bộ các quận lõi dành cho bãi đỗ xe có thu phí cao, song song quy hoạch xây dựng bãi đỗ xe ngầm.

Đóng góp vào định hướng phát triển 4 quận trong Quy hoạch Thủ đô, các chuyên gia cùng nhấn mạnh về vai trò, vị thế quan trọng của khu vực nội đô lịch sử. TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhấn mạnh 4 quận không chỉ là “trái tim” mà còn là “khối óc”, “lá phổi” khi quyết định tốc độ tăng trưởng cũng như nét hấp dẫn của thành phố Hà Nội.

Theo các chuyên gia, hướng phát triển khu vực nội đô tới đây cần nhận diện đầy đủ, chính xác, khoa học về quỹ di sản bởi bên cạnh di sản di tích, không gian tổ hợp là các tuyến phố cũng là nét đặc trưng của Thủ đô. Các đơn vị tư vấn nên đề xuất thiết kế các tuyến phố; nghiên cứu kỹ hơn về quỹ đất, đặc biệt không gian ngầm với các tính toán rà soát về bãi đỗ xe, công trình công cộng ngầm; khai thác nguồn lực văn hoá, con người..

Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Minh Hải yêu cầu Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội cùng liên danh tư vấn tiếp thu toàn bộ ý kiến từ lãnh đạo các quận, chuyên gia để xây dựng báo cáo những nội dung liên quan, tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô.

Phó Chủ tịch UBND TP nhấn mạnh, những nội dung được thảo luận không chỉ là căn cứ tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô mà là căn cứ, cơ sở để các quận định hướng trong thực hiện quy hoạch sau này cũng như là cơ sở điều hành phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Do đó, từ nay đến hết tháng 8/2023, các đơn vị cần  tích cực phối hợp, hoàn thiện các nội dung làm việc với mục tiêu tối đa đưa vào Quy hoạch, phát huy nguồn lực hiện các quận đang có trong tay. Trong đó, tập trung đánh giá kỹ hiện trạng về quy mô dân số; rà soát tài sản công; hoán đổi, chuyển đổi vị trí, chức năng của đất đai trên địa bàn 4 quận. Nhất là cần tập trung giải quyết ngay những vấn đề cấp bách như ô nhiễm không khí, ô nhiễm các con sông, trước mắt là sông Tô Lịch.