Tiếp tục xây dựng, phát triển nền Kiến trúc Việt Nam hiện đại, bền vững và giàu bản sắc

Yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nước đã đặt ra cho nền Kiến trúc Việt Nam những yêu cầu mới, như tiếp tục xây dựng, phát triển Kiến trúc Việt Nam hiện đại, bền vững và giàu bản sắc.

Lần đầu tiên Triển lãm Kiến trúc tại Việt Nam được tổ chức với quy mô quốc gia, diễn ra từ ngày 8-10/9 tại TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Triển lãm Kiến trúc (EXPO Kiến trúc) 2023 với chủ đề “Kiến trúc - Tạo lập không gian bền vững cho cộng đồng”, do Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Hội Kiến trúc sư Việt Nam, UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức. Vụ Hợp tác Quốc tế, Vụ Quy hoạch Kiến trúc, Viện Kiến trúc Quốc gia, Viện Vật liệu Xây dựng (thuộc Bộ Xây dựng)… là các đơn vị tổ chức thực hiện.

Triển lãm và Hội thảo quốc tế về kiến trúc lần này quy tụ và trưng bày hơn 100 tác phẩm kiến trúc và đồ án quy hoạch được giải thưởng quốc gia và quốc tế; cùng sự tham dự của hơn 700 đại biểu (dự kiến ban đầu hơn 500 đại biểu) đến từ các cơ quan Trung ương và địa phương, các hiệp hội nghề nghiệp, các đại sứ quán, tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp và các chuyên gia, các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Sau phiên khai mạc là Hội thảo với chủ đề “Kiến trúc tạo lập không gian bền vững cho cộng đồng”; các phiên hội thảo chuyên đề tiếp theo do Viện Kiến trúc Quốc gia thực hiện với các chủ đề: “Phát triển kiến trúc bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu”, “Vai trò của vật liệu, công nghệ trong tạo lập không gian sống”.

Nội dung các hội thảo đi sâu bàn luận, trao đổi kinh nghiệm về quy hoạch, phát triển nhà ở bền vững; các giải pháp công nghệ vật liệu; phát triển nền kiến trúc quốc gia với việc đề cao giá trị bản sắc; thúc đẩy tiến trình xây dựng hạ tầng nhà ở nói riêng và không gian sống nói chung tiện nghi, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, với sự góp mặt của nhiều nhà quản lý, các chuyên gia uy tín trong và ngoài nước.

Kiến trúc Việt Nam với những thách thức trong giai đoạn phát triển mới của đất nước

Phát biểu khai mạc, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, xác định vai trò quan trọng của Kiến trúc, Đảng và Nhà nước luôn coi trọng và có nhiều chủ trương, định hướng chính sách về phát triển nền kiến trúc Việt Nam có bản sắc, tiên tiến và hội nhập quốc tế.  

Cùng với sự nỗ lực của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức xã hội, nghề nghiệp, cộng đồng xã hội và người dân, đặc biệt là của đội ngũ Kiến trúc sư tâm huyết và tài năng, kiến trúc Việt Nam đã có bước phát triển mới cả về tư duy, lý luận, đào tạo và sáng tác; đóng góp to lớn cho tiến trình đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, góp phần làm cho diện mạo đất nước ngày càng đẹp, văn minh và giữ gìn bản sắc dân tộc.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, bên cạnh những thành tựu đạt được, Kiến trúc Việt Nam vẫn còn những tồn tại, bất cập phải tiếp tục khắc phục trong thời gian tới. Cụ thể, nhiều đô thị phát triển không đồng bộ, chắp vá; còn bất cập giữa bảo tồn và phát triển; đô thị thiếu các không gian xanh, không gian công cộng, không gian mặt nước…

Ngoài ra, kiến trúc đô thị phát triển nhanh, đa dạng nhưng còn xa lạ với văn hóa dân tộc, sao chép và chưa thực sự có bản sắc riêng; kiến trúc nông thôn có xu hướng bê tông hóa, rập khuôn; việc quản lý, bảo tồn, phát huy kiến trúc đặc trưng, truyền thống, các giá trị về tự nhiên, cảnh quan, không gian và văn hoá bản địa trong phát triển kiến trúc nông thôn chưa thực sự hiệu quả. Công tác nghiên cứu, lý luận, đào tạo về kiến trúc cần phải tăng cường, đổi mới.

Với thực tiễn đó, theo Bộ trưởng, Kiến trúc Việt Nam sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Do đó, yêu cầu bảo tồn, kế thừa, phát huy các giá trị kiến trúc truyền thống cùng với xây dựng nền Kiến trúc Việt Nam tiên tiến, hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc cần được nghiên cứu kỹ và được cụ thể hóa hơn nữa, với việc tiếp thu chọn lọc, ứng dụng khoa học công nghệ, sử dụng vật liệu mới, bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên, năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.

Góp phần đẩy mạnh qúa trình hội nhập và phát triển của nền Kiến trúc Việt Nam

Theo PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, Bộ Xây dựng, Triển lãm “Kiến trúc - Tạo lập không gian bền vững cho cộng đồng” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần đẩy mạnh quá trình hội nhập và phát triển của nền Kiến trúc Việt Nam trong xu hướng đẩy mạnh hợp tác quốc tế lĩnh vực kiến trúc.  

Thứ nhất, sự kiện tạo ra diễn đàn để chia sẻ và trao đổi cùng các chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước nhằm thảo luận và đề xuất các giải pháp, sáng kiến về công nghệ, ứng dụng khoa học vật liệu, thiết kế công trình, quy hoạch và hạ tầng đô thị - nông thôn; các giải pháp kiến trúc hiện đại được áp dụng cho nhà ở và bảo tồn di sản; giải pháp chống chịu với thiên tai và biến đổi khí hậu.

Thứ hai, thúc đẩy mục tiêu xây dựng, phát triển Kiến trúc Việt Nam hiện đại, bền vững, giàu bản sắc, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển văn hóa gắn với bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Thứ ba, thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực kiến trúc; các công trình kiến trúc bảo đảm tiêu chí về bảo vệ môi trường, cân bằng sinh thái; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đất đai, tiết kiệm năng lượng; đúc kết kinh nghiệm, góp phần bảo tồn, kế thừa và phát huy các giá trị kiến trúc truyền thống.

Thứ tư, lĩnh hội, giao lưu quốc tế trong phát triển kiến trúc bảo đảm giữ được bản sắc, hài hòa với điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, trình độ khoa học, kỹ thuật; bảo đảm tính thống nhất trong việc quản lý từ không gian tổng thể đến không gian cụ thể của công trình kiến trúc; bảo đảm kết hợp hài hoà giữa quá khứ với hiện tại; có dự báo hợp lý trong tương lai.

Thứ năm, đẩy mạnh hội nhập và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kiến trúc; tổ chức các hoạt động xúc tiến, mở rộng, phát huy các mối quan hệ, liên kết nhằm tăng cường quảng bá, giới thiệu về kiến trúc Việt Nam; thu hút đầu tư, xây dựng và nâng cao vị thế công nghiệp văn hóa Việt Nam trong lĩnh vực kiến trúc trên trường quốc tế.

Kế thừa, phát huy những giá trị kiến trúc truyền thống

Phát biểu bế mạc sự kiện, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho rằng: Yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nước đã đặt ra cho nền Kiến trúc Việt Nam những yêu cầu mới, như tiếp tục xây dựng, phát triển Kiến trúc Việt Nam hiện đại, bền vững và giàu bản sắc.

Theo đó, kiến trúc thể hiện rõ yếu tố bản sắc văn hoá, kế thừa, phát huy những giá trị truyền thống và tiếp thu chọn lọc tinh hoa kiến trúc thế giới để bảo đảm sự thống nhất trong đa dạng của sáng tác kiến trúc; bồi đắp, làm rõ thêm và khẳng định những đặc trưng của kiến trúc Việt Nam; đáp ứng các yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, biến đổi khí hậu, bảo vệ và hoà nhập môi trường sinh thái trong xây dựng.

Thứ trưởng khẳng định, các ý kiến tại các hội thảo sẽ góp phần phát huy các thành quả đạt được, đồng thời tháo gỡ những bất cập, hạn chế trong phát triển kiến trúc, tạo cơ sở, căn cứ để nghiên cứu ban hành, hoàn thiện các văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách mới, tạo động lực để phát triển kiến trúc Việt Nam bền vững.

Các nội dung này cũng sẽ hỗ trợ chính quyền Trung ương và các địa phương trong định hướng, đề xuất triển khai các chương trình hành động trước những thời cơ, cũng như thách thức, khó khăn hiện nay.

Thứ trưởng kỳ vọng, sự kiện lần này cũng góp phần thúc đẩy phát triển sản phẩm, những công nghệ kiến trúc, kiến trúc với công nghệ số, công nghệ xây dựng mới và tiên tiến, hiệu quả cao, đáp ứng được phần lớn các nhu cầu cơ bản để phát triển kiến trúc và quy hoạch Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Trên cơ sở thành công bước đầu, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn gợi mở việc xem xét tổ chức sự kiện này một cách thường kỳ, có thể là 2 năm một lần.