Kỷ niệm 15 năm Hà Nội được vinh danh “Thành phố vì Hòa bình”: Xứng đáng là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa - khoa học hàng đầu của cả nước

15 năm từ khi UNESCO trao tặng cho Hà Nội danh hiệu “Thành phố vì hòa bình” tuy là mốc thời gian không dài với lịch sử phát triển của Thủ đô Hà Nội - một thành phố hơn 1.000 năm tuổi. Nhưng đây cũng là khoảng thời gian chứng kiến nhiều đổi thay của Hà Nội cả về diện tích, dân số, sự tăng trưởng kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh, đa dạng về sắc màu văn hóa… Thủ đô nay đã có nhiều đổi thay về diện mạo, phát triển cả về công nghiệp - dịch vụ - thương mại và nông nghiệp, xứng đáng là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa - khoa học công nghệ hàng đầu của cả nước.

Trung tâm của đất nước

Phát huy những ghi nhận của cộng đồng quốc tế, 15 năm qua, cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước; sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô, TP Hà Nội đã không ngừng nỗ lực vươn lên, giành những thành tựu to lớn toàn diện, ngày càng phát triển lớn mạnh xứng tầm với khu vực và quốc tế. Điều đó được thể hiện, năm 2008, Hà Nội được mở rộng địa giới hành chính, có diện tích 3.344km2, với dân số 7,3 triệu người (tính đến thời điểm này), nằm trong 17 TP, thủ đô có diện tích lớn nhất thế giới, tương đương với thủ đô Pari của Pháp, London (Anh), Tokyo (Nhật Bản)… Đặc biệt, năm 2012, Hà Nội có Luật Thủ đô, được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua đã xác định vị thế của Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan trung ương của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế; là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước. 

Trong hành trình phát triển, Thủ đô Hà Nội ngày càng có vị thế cao trên trường quốc tế. Hà Nội hiện đã có quan hệ hợp tác với hơn 100 Thủ đô, TP của các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới (con số này năm 2001 là 30 nước và năm 2005 là hơn 60 nước). Đến thời điểm này, Hà Nội đã thu hút được 2.790 dự án đầu tư nước ngoài (FDI), với tổng vốn đăng ký đạt 22,63 tỷ USD (Xếp thứ 3/63 tỉnh thành của Việt Nam về thu hút FDI). Hàng năm, doanh nghiệp FDI đóng góp khoảng 16% vào GDP của TP, 35% kim ngạch xuất khẩu và khoảng 10% thu ngân sách. Năm 2014, Hà Nội đặt mục tiêu thu hút thêm 1,3 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI.

Bên cạnh đó, Hà Nội còn là thành viên chính thức có trách nhiệm tích cực của nhiều tổ chức quốc tế lớn như: Mạng lưới các thành phố lớn Châu Á thế kỷ 21 ANMC21; Hiệp hội các TP lớn trên thế giới Metropolis; Hiệp hội các thị trưởng của các TP có sử dụng tiếng Pháp trên thế giới AIMF; Mạng lưới các các chính quyền địa phương về quản lý dân cư Citynet; Hiệp hội các TP có lịch sử lâu đời The League of Historical Cities… Hàng năm, Hà Nội thu hút hơn 30% lượng khách quốc tế đến Việt Nam; năm 2013, Hà Nội được quốc tế bình chọn trong top 10 điểm đến hấp dẫn hàng đầu châu Á, đón 2,6 triệu lượt khách quốc tế và khoảng 14 triệu khách trong nước.

Tinh hoa của dân tộc

Thủ đô Hà Nội còn là trung tâm văn hóa lớn của cả nước, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa ngàn năm văn hiến, hiện đại và tiêu biểu của nước Việt Nam. Năm 2010, Thủ đô Hà Nội đã tổ chức thành công Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội và có thêm các công trình, di tích văn hóa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới, như Hoàng thành Thăng Long và Bia tiến sĩ Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đã trở thành niềm tự hào của cả nước…. Cùng với đó, Hà Nội còn phát triển trở thành nơi có tiềm năng và nguồn nhân lực lớn nhất nước, hiện chiếm 86% tổng số trường đại học và viện nghiên cứu của cả nước, với 124 trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp và 252 cơ sở đào tạo nghề, trong đó có 10 trường đại học khối an ninh, quốc phòng. Lao động Hà Nội có khoảng 2 triệu người, trong đó có 30% có trình độ cao đẳng trở lên, gấp hơn 2 lần so bình quân chung cả nước. Hàng năm, Hà Nội luôn có lượng học sinh và vận động viên chiếm tỷ lệ lớn giải cao trong các kỳ thi tại đấu trường quốc tế và đứng hàng đầu cả nước.

Theo Chiến lược và Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội TP Hà Nội tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Hà Nội được xác định là trung tâm, hạt nhân phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, gồm 11 tỉnh, TP: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Quảng Ninh và vùng kinh tế trọng điểm bắc bộ, gồm 7 tỉnh: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên với mục tiêu, đi đầu trong xây dựng phát triển kinh tế tri thức, với các ngành kinh tế tiên tiến, hiện đại, năng suất cao, hiệu quả kinh tế lớn… Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt cho Hà Nội 19 khu công nghiệp và khu công nghệ cao trong mạng lưới các KCN của cả nước đến năm 2015. 5 năm qua, kinh tế Thủ đô liên tục tăng trưởng, đạt tốc độ phát triển bình quân cao hơn 1,5 lần so với mức bình quân chung của cả nước. Năm 2013, Hà Nội đạt thu nhập bình quân 2.490 USD/người, cao hơn so bình quân chung cả nước là 1.899 USD/người,  khẳng định sự đi lên không ngừng của TP.

Kể từ khi Luật Thủ đô có hiệu lực (01/7/2013), TP đã nỗ lực, ban hành 11 cơ chế, chính sách quy định tại Luật Thủ đô và những định chế mang tính đặc thù, là cơ sở pháp lý quan trọng để xây dựng thủ đô phát triển nhanh, bền vững. Thành phố còn xây dựng và được HĐND TP thông qua hàng loạt các quy hoạch chuyên ngành. Đến nay, TP đã phê duyệt QH phát triển kinh tế - xã hội cho 100% huyện; 37/38 QH phát triển ngành, lĩnh vực; 18/35 đồ án QH phân khu...Đây là những những cơ sở pháp lý quan trọng, mang tính căn cơ để Thủ đô có điều kiện phát triển nhanh, theo hướng: Xanh - văn hiến - văn minh - hiện đại và bền vững. Năm 2014, TP đã tổ chức thực hiện thành công Quyết  định của Thủ tướng Chính phủ việc điều chỉnh địa giới huyện Từ Liêm để thành lập 2 quận, 23 phường và TP đã có quy hoạch sử dụng đất cho huyện này đến năm 2020, đáp ứng nhu cầu phát triển và công tác quản lý ở một nơi có tốc độ phát triển đô thị lớn, hiện đại. 

Thông điệp hòa bình

Tại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo nhấn mạnh, danh hiệu “Thành phố vì Hòa bình” là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với Hà Nội. Chủ tịch TP đã gửi tới bạn bè quốc tế thông điệp về một Thủ đô ngàn năm văn hiến, Thành phố vì Hòa bình, về con người Thăng Long - Hà Nội thanh lịch và tài hoa, một Hà Nội năng động đang trên đà phát triển; cùng với đất nước và con người Việt Nam, cùng với bạn bè quốc tế, phấn đấu không ngừng cho một nền hòa bình trường tồn trên trái đất, là nền tảng tốt đẹp và vững chắc cho sự phát triển, thịnh vượng và hội nhập. 

Thời gian vừa qua, trước việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 hoạt động trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô luôn bình tĩnh, sáng suốt dõi theo những diễn biến của sự kiện, ứng phó có hiệu quả. Thành phố đã chủ động, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân không tham gia tuần hành, biểu tình trái pháp luật, đã phối hợp với các cơ quan Trung ương ngăn chặn kịp thời, không để xảy ra tình trạng, gây mất trật tự trên địa bàn…, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự xã hội và môi trường hoạt động thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài hoạt động trên địa bàn. 6 tháng đầu năm 2014, kinh tế thủ đô tăng trưởng 7,4%, kim ngạch xuất khẩu tăng 14,4%; đầu tư nước ngoài đạt trên USD, tăng hơn 30% so cùng kỳ năm 2013; nông nghiệp được mùa, an sinh xã hội bảo đảm, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân tiếp tục được cải thiện nâng lên.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, sau 15 năm, xem xét các tiêu chí “Thành phố vì hòa bình” của UNESCO (sự bình đẳng trong cộng đồng, xây dựng đô thị, giữ gìn môi trường sống, thúc đẩy phát triển văn hóa giáo dục, chăm lo giáo dục công dân và thế hệ trẻ) thì Hà Nội hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu đã được UNESCO trao tặng. Điều nhân dân Thủ đô và cả nước cần làm là cùng nhau xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị của danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”, cùng hướng tới một thế giới hòa bình, nền tảng vững chắc cho sự phát triển, thịnh vượng và hội nhập.